Bruiloft in Turkije

14 augustus: hennafeest van Zehra en Özay

We zijn door Tahir uitgenodigd op het hennafeest (kina gecesi) en de bruiloft van Zehra, het zusje van Esra. Op de kaart staat dat het hennafeest op vrijdagavond bij het huis van de bruid plaatsvindt in de wijk Gülpinar. Tja da’s heel mooi, maar vindt zo’n plek dan maar eens in een behoorlijk stadje als Köycegiz. ’s Middags tegen beter weten in even bij Tahir langsgefietst, maar die is er niet. Fedai en Ayse zijn er wel. Zij weten het adres ook niet precies, maar Fedai is wel eens ooit bij het ouderlijk adres van Esra geweest. Ik vraag dus of we misschien mee kunnen rijden. Fedai is gevlijd. Hij vertelt trots dat hij een camcorder heeft gekocht en dat hij graag uitleg van me wil over het wat en hoe. Ik ben immers de specialist in Dalyan ...
’Tuurlijk, Fedai! We spreken af dat hij maandagochtend op les komt.

’s Avonds komt hij in zijn keurig gepoetste rammelauto voorrijden. We moeten eerst Ayse nog ophalen bij het pension en dan kunnen we vertrekken. Voor het zover is, is het al pikkedonker, want Tahirs vader zal in het pension de honneurs waar nemen en die ligt volgens Fedai nog richting Mekka gebogen. Het weggetje naar de hoofdweg van Ortaca naar Köycegiz is slecht, héél slecht en straatverlichting is er nauwelijks, alleen in de kleine dorpjes. Fedai rijdt zoals hij werkt, jachtig en roekeloos. Dat laat zich voelen in zijn auto waarvan de vering de naam niet meer verdient. In Köycegiz blijkt Fedai het ook allemaal niet te weten. Hij vraagt, rijdt, vraagt opnieuw, rijdt en vraagt nogmaals. En zo vinden we uiteindelijk het pleintje bij het ouderlijk huis van Esra, waar in het straatje naast het huis tafeltjes en stoeltjes staan opgesteld. Voor de gasten is er voor eten en drinken gezorgd. Waarschijnlijk heeft beide families uren in de keuken gestaan. Voor de vrouwen is er water, voor de mannen aslan sütü, leeuwenmelk (raki). Terwijl we eten, wordt er al volop gedanst. Traditionele livemuziek wordt afgewisseld met ingeblikt modern. Dan is het tijd voor het hennagebeuren. Tahir komt speciaal naar ons toe, zodat we dit deel zeker niet missen. Bruid en gom zitten met zijn tweetjes onder de rode sluier van Zehra en vrouwelijke familieleden van Özay dansen met een hennaschaal met kaarsjes om hen heen, terwijl de hennataart boven hun hoofd bewogen wordt. De schaal gaat van vrouwenhand naar vrouwenhand. Naarmate het ritueel vordert, wordt het drukker om het bruidspaar heen. We kunnen dan helaas niet meer volgen wat er precies gebeurt. Een oudere vrouw, waarschijnlijk de moeder of oma van Özay, gaat naar het paar toe en tegen de tijd dat de massa uitdunt is er bij elk van beiden één rode doek om de hand gebonden om te voorkomen dat de henna afgeeft op hun feestkleding. De henna staat symbool voor geluk en bescherming. Na het hennaritueel dansen bruid en gom een speciale dans, en kort daarna is de gom spoorloos. Van de uitnodiging hadden we begrepen dat het feest op twee locaties plaatsvond, bij het ouderlijk huis van bruid én gom. Waarschijnlijk heeft Özay dus thuis verder gefeest met zijn directe familie en vrienden, een soort vrijgezellenfeest. Het gezelschap bij Zehra thuis bestaat vanaf het moment van zijn vertrek voornamelijk uit vrouwen en kinderen, en er wordt niet meer gedronken.

15 augustus: bruiloft van Zehra en Özay
Zaterdag was dan de eigenlijke bruiloft op het schoolplein van een basisschool in Ortaca. De familie en vrienden van het bruidspaar worden met busjes vanaf het huis van de bruidegom naar Ortaca gebracht. Niet vanwege “de BOB”, want er wordt niets geschonken op de bruiloft.
Het schoolplein is prachtig versierd en er staat een soort troon opgesteld met een feestelijke achterwand. De zussen van Zehra dragen galakleding en de kleine nichtjes dragen kleding die doet denken aan de kleding van bruidsmeisjes in Amerikaanse films. Sude ziet er prachtig uit als een mini-volwassene. Ook zij heeft bruidskleding aan en haar haren zijn opgestoken en versierd met blink-blink. Ze is mooi en dat weet ze. De hele avond paradeert en danst ze. Ze schudt met haar schouders en haar afwezigheid-van-borstjes zoals een volwassen Turkse.
Op het terrein staat ook een scherm opgesteld waarop eerst oude familiefoto’s van het bruidspaar worden geprojecteerd en later op de avond steeds live videobeelden te zien zijn van de videocamera die het hele gebeuren registreert. Zo is te zien hoe het bruidspaar uit de bruidsauto stapt en langs een lichtstraat met koudvuurfakkels naar de plaatst loopt waar de huwelijksvoltrekking met de uitwisseling van de ringen plaatsvindt. Dat is een korte plechtigheid van een paar minuten waar buiten het bruidspaar zelf eigenlijk niemand aan te pas komt. Het wettelijke huwelijk heeft een week geleden plaatsgevonden; een religieuze plechtigheid met imam is er kennelijk niet. Na de uitwisseling van de ringen is het weer tijd om te dansen. Halverwege de avond wordt aandacht gevraagd voor het aansnijden van een gigantische bruidstaart van ruim een meter hoog. Tijdens het ronddelen van de taart, komt het moment waarop de cadeaus overhandigd worden. Eerst wordt Zehra omhangen met gouden armbanden, kettingen, oorbellen en muntjes. Özay ook met wat gouden muntjes met rode lintjes eraan. Dan vormt zich een lange stoet van de gasten, die met knopspelden papiergeld op de kleding van een van de beide huwelijkspartners spelden en het bruidspaar feliciteren. Daarna gaan ze samen op de foto. Het bruidspaar kijkt steeds kies weg als vrienden, kennissen en buurtgenoten de biljetjes op hun kleding spelden. Het heeft geen pas te kijken wat iedereen schenkt of schenken kan. Ieders bijdrage wordt gelijkelijk gewaardeerd; de aanwezigheid en het delen in de vreugde is wat voorop staat. Het past in de cultuur waarbij cadeautjes meestal ook pas geopend worden nadat gasten zijn verdwenen. Er mag nooit of te nimmer een teleurstelling op je gezicht te zien zijn over een cadeau dat je ontvangt; dat is hoogst onbeleefd.
Cadeaus zoals wij die in Nederland geven komen er op de bruiloft niet aan te pas. We zijn dus blij dat we ons cadeau vrijdag al op de hennaparty hebben afgegeven en dat Co ook zijn portemonnee bij zich heeft gestoken. We voelen ons Nederlandse nitwits en weten niet of andere gasten ook eerder cadeaus hebben afgegeven. Van Fedai en Ayse weten we dat ze vrijdag net als wij een cadeau bij zich hadden, maar op het moment van deze speldprikactie zijn die ook al naar huis vertrokken. Toch een keer navragen wat hier de normale gang van zaken is. Is dit een bijdrage voor het dekken van de kosten, puur ceremonie, of het eigenlijke cadeau? We weten het niet, maar vinden dat het bij onze inburgering hoort te weten hoe het bij een Turkse bruiloft precies in zijn werk gaat.
Als Zehra en Özay helemaal versierd zijn met goud en slierten bankbiljetten, worden ze -behangen en wel- uitgenodigd voor een soortgelijke ceremoniële dans als op het hennafeest. Even later is iedereen weer aan het dansen tot de klok van twaalf uur, want dan is het over-en-uit zoals we al op meerdere bruiloften op de veldjes hier in Dalyan geconstateerd hebben.
Een leuke ervaring rijker! Als ons internet weer naar behoren werkt -Skype doet het wel, de rest niet meer- ga ik googlen naar hennafeest en Turkse bruiloft en raadpleeg ik het Turkijeforum en Leven in Turkije. Dan word ik vast wat wijzer en worden de gaatjes in onze kennis van zaken vast opgevuld.

Zie: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/10333-turkse-manieren-de-bruiloft.html voor meer informatie over een Turkse trouwerij.

16 augustus: verjaardag van Cis en Sara

Zondagochtend ben ik doodmoe en slapen we lang uit. Daarna geprobeerd Cis te bellen, maar helaas neemt ze niet op en krijg ik het antwoordapparaat. Fedai komt aan en grijnst als ik achter mijn laptop zit en Co ondertussen koffie zet. “Prima oplossing” zegt hij achteraf plagend. “Co zijn Turkse koffie is beter dan de jouwe!” Fedai loopt rond om het werk van de bouwvakkers te inspecteren. Wat hij ziet bevalt hem, maar hij heeft wel wat suggesties over het vernissen van de natuursteen aan de graszijde van de veranda en verplaatsing van het tappunt aan de voorzijde. Dan begint hij over zijn camcorder en de aansluiting op de tv. Die blijkt er niet te zijn. De camera heeft alleen een USB-aansluiting. Fedai heeft zelf al geprobeerd om de opnamen van het hennafeest op zijn PC af te spelen, maar dat is hem niet gelukt. Ik probeer het op mijn laptop, maar krijg ze evenmin aan de praat. De laptop geeft geen melding dat er een nieuwe schijf gevonden wordt. Ik probeer het via de Verkenner, Windows Mediaplayer, Pinnacle, maar nee. Voor de zekerheid probeer ik de beelden op de camcorder zelf af te spelen. Dat lukt wel; ze staan er dus wel degelijk op. “Gebruiksaanwijzing?”vraag ik. “Ja, heb ik thuis, een Tuirkse en een Engelse.” “Volgende keer dan maar weer … graag de Engelse meebrengen!”
’s Middags probeer ik met tele-hulp van broer Jan het internet weer aan de praat te krijgen, maar helaas. Herstelmomenten kiezen van net na de installatie van ons internet hier heeft ook geen resultaat. Na het kiezen van een herstelmoment, zie ik dat McAfee foutmeldingen geeft. Ze blijken niet te herstellen. McAfee moet opnieuw geïnstalleerd worden.
Enigszins gefrustreerd ga ik met Co naar Basar hotel om te zwemmen. Daar ontmoeten we Karin, een Tilburgse met haar Turkse vriend Soner en hun zoontje Emre. Ze komen al jaren naar Dalyan en Basar-hotel vanwege de rust en kleinschaligheid. Zijn familie uit Istanbul komt over een paar dagen ook naar Dalyan, zodat het samenzijn met zij familie echt voor iedereen als vakantie voelt.
Al pratend komt naar voren dat het stel voorzichtig nadenkt over een verhuizing naar Turkije. Ze zijn dus heel geïnteresseerd in onze ervaringen en belevenissen totnogtoe. Soner heeft vroeger in de omgeving van Antalya in de horeca gewerkt en zijn broer overweegt om in Dalyan een spotgoedkoop geprijsd hotel te kopen. Karin voelt wel voor een verhuizing, maar twijfelt wat voor 5-jarige Emre het beste is. Half jaartje Nederland, half jaartje Turkije zou ideaal zijn, maar dat is met een kind geen optie. We geven het stel ons adres, want het klikt heel erg goed en we zijn nog niet uitgepraat.

17 augustus

Broer Jan belt terwijl ik net van plan ben McAfee te herinstalleren. Hij vertelt dat hij op diverse fora gezocht heeft en dat er meer klachten zijn over niet-werkende browsers. Waarschijnlijk een combinatie van bepaalde software en Vista-updates. Soms ligt het aan de virusscanner. Dat klinkt aannemelijk. Ik vertel hem van de McAfee meldingen en dat ik twijfel of her-installatie wel lukt, omdat ik immers geen internet heb. Dan maar beginnen met de-installeren en kijken of dat effect heeft. Nee dus …

Even later komt Tahir met de schilder. Morgen gaat die aan de slag, want Tahir wil alles voor aanvang van de ramadan afronden. Jippie! Als hij hoort van ons internetprobleem, adviseert hij om de router even uit en weer aan te schakelen. Tot mijn stomme verwondering, heb ik weer internet!
´s Middags is achterbuurman Ibrahim met zijn kettingzaag bezig. Hij is niet te beroerd om voor ons wat hout klein te zagen en te hakken. Achterbuurvrouw Ümmü komt met kleindochter Sude even een kijkje nemen hoe alles eruit ziet. Prima mensen, geen problemen! Zo kan het dus ook …